Vòng quay hàng tồn kho là gì? Ý nghĩa và cách tính chi tiết

Vòng quay hàng tồn kho là một trong những tỷ số tài chính thường dùng bởi đa số doanh nghiệp thương mại, sản xuất để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Trong bài viết dưới đây, Taxnet mang tới bạn đọc nội dung cụ thể về ý nghĩa, cách tính chỉ tiêu vòng quay hàng tồn kho.

1. Vòng quay hàng tồn kho là gì?

Vòng quay hàng tồn kho là thước đo số lần hàng tồn kho của một cơ sở kinh doanh luân chuyển trong một khoảng thời gian nhất định để tạo ra doanh thu được ghi nhận trong khoảng thời gian đó.

Cũng có thể hiểu, vòng quay hàng tồn kho là chỉ tiêu đo lường tốc độ bán hàng của một doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp xác định được mức độ dự trữ hàng tồn kho hợp lý để chủ động trong sản xuất, tiêu thụ; đồng thời không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

2. Ý nghĩa chỉ số vòng quay hàng tồn kho

Hàng tồn kho là một bộ phận tài sản không thể thiếu trong doanh nghiệp sản xuất cũng như thương mại. Dự trữ hàng tồn kho ở mức hợp lý, đảm bảo cho quá trình sản xuất và tiêu thụ của doanh nghiệp tiết kiệm được vốn mà vẫn đảm bảo được tiến hành liên tục, là mục tiêu của mọi doanh nghiệp.

Dự trữ quá nhiều hàng tồn kho sẽ gây ứ đọng vốn, gia tăng chi phí bảo quản và dẫn đến hiệu quả sử dụng vốn thấp. Bên cạnh đó, thời gian lưu kho dài có thể ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng một số loại hàng tồn kho (nhất là với hàng thực phẩm, tươi sống). Ngược lại mức dự trữ quá thấp sẽ gây ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất và tiêu thụ của doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận doanh nghiệp. Do vậy, việc phân tích hàng tồn kho cũng như vòng quay hàng tồn kho là vô cùng quan trọng để đánh giá tính hợp lý trong công tác dự trữ, tính liên tục của sản xuất kinh doanh, nhờ đó, doanh nghiệp cải thiện khả năng quản trị hàng tồn kho.

Nếu hệ số vòng quay hàng tồn kho càng cao càng cho thấy doanh nghiệp bán hàng nhanh và hàng tồn kho không bị ứ đọng nhiều. Tuy nhiên, chỉ số này quá cao cũng chưa chắc đã tốt vì đồng nghĩa với lượng hàng dự trữ trong kho không nhiều, nếu nhu cầu thị trường tăng đột ngột hoặc nguồn cung bị tắc nghẽn trong khi nhu cầu hàng lại có số lượng lớn thì rất có khả năng doanh nghiệp không có đủ lượng hàng tồn kho cần thiết, dẫn tới dễ bị mất khách hàng và bị đối thủ cạnh tranh chiếm mất thị phần. Vì vậy, chỉ số vòng quay hàng tồn kho cần phải đủ lớn để đảm bảo mức độ sản xuất, cung ứng đáp ứng được nhu cầu các đơn hàng hiện tại, các đơn hàng trong kế hoạch sắp tới và một phần dự phòng cho các đơn hàng có thể phát sinh.

Nếu tốc độ quay vòng của hàng tồn kho càng thấp càng cho thấy doanh nghiệp bán hàng chậm và hàng tồn kho bị ứ đọng. Một số hàng tồn kho rất dễ bị quá hạn, dễ bị hư hỏng, kém phẩm chất, việc bị ứ đọng lâu sẽ dẫn đến giá trị hàng tồn kho bị giảm xuống. Hàng tồn kho luân chuyển chậm, ảnh hưởng trực tiếp, tức thì tới kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, hàng tồn kho cũng là một loại tài sản mà việc chuyển đổi thành tiền cần có một khoảng thời gian nhất định, do đó, nếu việc ứ đọng hàng tồn kho diễn ra trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng mất khả năng thanh khoản.

Để quản trị tốt và nâng cao hiệu quả hoạt động, doanh nghiệp cần theo dõi vòng quay hàng tồn kho của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian, so sánh với đối thủ, với trung bình ngành để tìm ra mức giá trị tối ưu.

3. Cách tính vòng quay hàng tồn kho chuẩn

Bước 1: Xác định trước khoảng thời gian mong muốn tính số vòng quay hàng tồn kho: Một năm, một quý hay một tháng? Nếu doanh nghiệp kinh doanh thương mại, bán lẻ, mức độ luân chuyển liên tục, bạn nên tính theo tháng. Nếu là doanh nghiệp sản xuất, bạn có thể tính theo quý hoặc năm. Nếu làm dự án dài hạn, có thể tính theo năm.

Xác định đối tượng hàng tồn kho cần tính vòng quay: theo từng mã, hay từng nhóm hàng hàng tồn kho. Để phục vụ tốt nhất cho việc quản trị hàng tồn kho, doanh nghiệp nên chia nhỏ theo nhóm hàng, mã hàng để tính toán; việc phân nhỏ nhóm, mã hàng tồn kho càng chi tiết, việc xác định vòng quay hàng tồn kho càng chuẩn xác.

Bước 2: Thu thập thông tin về giá vốn hàng bán, giá trị tồn kho cuối kỳ của từng đối tượng hàng tồn kho.

Bước 3: Tính vòng quay hàng tồn kho:

Trong đó:

• Giá vốn hàng bán được xác định trong khoảng thời gian mà bạn cần tính: Tháng/quý/năm (sau đây gọi là kỳ)
• Giá trị hàng tồn kho bình quân được xác định bằng công thức:

Trong đó: Nếu kỳ kế toán là năm, quý, tháng thì số ngày của kỳ kế toán được tính tương ứng là 365, 90, 30.

Ví dụ 1:

Trích xuất một phần Báo cáo kết quả kinh doanh và Bảng cân đối kế toán năm 2021 của Công ty FT (chuyên sản xuất cơ khí theo đơn đặt hàng)

(Nguồn: Trích BCTC năm 2021 – Công ty CP FT Việt Nam)

• Số vòng quay hàng tồn kho năm 2021 = 54,742 / 8,232 = 6.6 (vòng)
• Số ngày của mỗi vòng quay = 365 / 6.6 = 54,5 (ngày)

Như vậy: Trong năm 2021, hàng tồn kho của Công ty FT luân chuyển 6.6 vòng. Trung bình, cứ 54,5 ngày thì công ty hoàn thành 1 chu kỳ mua nguyên vật liệu và bán hàng.

Bài viết trên đây đã bao quát toàn diện các khía cạnh của vòng quay hàng tồn kho. Mong rằng bài viết có thể giúp ích cho bạn đọc trên con đường tìm kiếm kiến thức quản trị tài chính doanh nghiệp.

Nguồn: amis.misa.vn